همه رایانه‌های ما، چه بزرگ و چه کوچک، به نوعی از هارد درایوها استفاده میکنند و بیشتر کاربران با این قطعه به عنوان یکی از قطعات سخت‌افزاری رایانه، تاحدود زیادی آشنایی دارند، زیرا تمام آنچه که در رایانه اجرا می‌شود، اعم از نرم‌افزارها، موزیک‌ها، فیلم‌ها و حتی خود سیستم عامل، در هارد درایو ذخیره شده است.
با تمام این احوال، چندین نکته جالب و شنیدنی در مورد این قطعه رایج و پر استفاده وجود دارد که به احتمال زیاد شما نیز به عنوان یک کاربر عادی، از آنها بی‌اطلاع هستید. ما در مطلب پیش رو قصد داریم تا شما را با 21 مورد از این نکات جالب آشنا کنیم.
1- اولین هارد درایوی که تولید شد شامل 350 واحد ذخیره‌سازی بود و با اینکه در آن زمان نمی‌توانستید این قطعه بزرگ را در فروشگاه‌ها پیدا کنید، اما نام این هارد درایو به عنوان یکی از قطعات سیستم کامپیوتری تولیدی IBM در سال 1956، در تاریخ ثبت شده است. بله درست خواندید، سال 1956!
2- IBM از سال 1958 هارد درایوهای تولیدی خود را در اختیار دیگر شرکت‌ها نیز قرار داد، اما همان‌طور که می‌شود حدس زد ارسال چنین قطعه بزرگی به سادگی امروز نبود. برای مقایسه بهتر، بد نیست بدانید که اندازه اولین هارد درایو ساخت IBM در حد یک یخچال صنعتی بوده و وزن آن نیز بالغ بر یک تن بود!
3- حمل و نقل اولین هارد درایو ساخته شده، مسلماً یکی از دردسرهای بزرگ خریداران بود، اما بهتر است بدانید که این مشکل تنها سد پیش روی IBM نبود و قیمت بسیار بالای هارد درایو این شرکت نیز استفاده از آن را بسیار محدود می‌کرد. شرکت‌ها برای استفاده از این هارد درایو یا باید 34000 دلار برای خرید آن هزینه می‌کردند و یا اینکه با پرداخت مبلغ 1000 دلار در ماه، یکی از آنها را برای خود اجاره می‌کردند!
4- بد نیست بدانید که هارد درایوهای امروزی با ظرفیتی متوسط، به عنوان مثال هارد درایو 8 ترابایتی سی‌گیت (Seagate) با قیمت حدود 200 دلاری، 300 برابر ارزان‌تر از اولین هارد درایو ساخت IBM است.
5- با کمی محاسبه می‌توان نتیجه گرفت که اگر در سال 1960 شخصی می‌خواست هارد درایوی با ظرفیت 8 ترابایت تهیه کند، باید 77.2 میلیارد دلار هزینه می‌کرد که کمی بیش از کل تولید ناخالص داخلی کشور انگلستان در آن سال بود!
6- هارد درایو انحصاری و گران قیمت IBM تنها حدود 4 مگابایت ظرفیت داشت! ظرفیتی که امروزه تنها جا برای یک ترک موسیقی با کیفیت متوسط دارد!
7- هارد درایوهای امروزی در واقع کمی پرظرفیت‌تر هستند (فقط کمی!). به طوری که تا سال 2015 رکورد بیشترین ظرفیت هارد درایوها در اختیار سامسونگ و هارد درایو 16 ترابایتی PM1633a SSD این شرکت بود. با اینکه هاردهای با چنین ظرفیت بالایی ممکن است در بازار کمیاب باشند، اما هارد درایوهای 8 ترابایتی در حال حاضر به راحتی قابل تهیه و استفاده هستند.
8- تنها با گذشت 60 سال از تولید هارد درایو 3.75 مگابایتی IBM، امروزه با قیمتی بسیار کمتر می‌توان هاردهایی با ظرفیت 8 ترابایت (2 میلیون برابر ظرفیت اولین هارد درایو IBM) تهیه و استفاده کرد.
9- هارد درایوهای پرظرفیت، نه تنها امکان ذخیره‌سازی حجم بالایی از اطلاعات را برای کاربران مهیا کرده‌اند، بلکه این ابزارها باعث شکل‌گیری و توسعه صنایع و مشاغلی شده‌اند که تا پیش از این اصلاً وجود نداشتند.
10- تولید هارد درایوهای پرظرفیت و در عین حال مقرون به صرفه، باعث شده تا شرکت‌هایی مانند Backblaze اقدام به ارائه خدمات پشتیبان‌گیری به مشتریان خود کنند. با استفاده از این سرویس کاربران قادرند تا به جای پشتیبان‌گیری اطلاعات بر روی دیسک‌های شخصی، آنها را به سرورهای پرقدرت Backblaze منتقل کرده و در مواقع لزوم استفاده نمایند. جالب است بدانید که تا سال 2015 تعداد هارد درایوهای استفاده شده در این سرویس به 50228 عدد رسیده بود!
11- سایتی مانند نتفلیکس (Netflix) که در زمینه پخش و استریم فایل‌های ویدیویی فعالیت می‌کند، بیش از 3.14 پتابایت (معادل 3.3 میلیون گیگابایت) اطلاعات بر روی هاردهای خود ذخیره کرده است (بر اساس گزارش سال 2013).
12- آیا فکر می‌کنید حجم اطلاعات مورد استفاده در نتفلیکس باورنکردنی است؟ در این صورت بهتر است بدانید که وب سایت شناخته شده فیسبوک تا سال 2014 میلادی چیزی در حدود 300 پتابایت (!) اطلاعات بر روی هاردهای خود ذخیره کرده بود. البته تا به امروز مطمئناً این عدد بسیار بزرگ‌تر هم شده است.
13- نه تنها ظرفیت هارد درایوها به مرور زمان افزایش یافته، بلکه سایز و اندازه آنها نیز در این مدت دچار تغییرات زیادی گشته و به مراتب کوچک‌تر شده است. جالب است بدانید که به طور متوسط اندازه فیزیکی اشغال شده توسط یک مگابایت اطلاعات، امروزه حدود 11 میلیارد برابر کوچک‌تر از چیزی است که در دهه 50 بود.
14- اجازه دهید یک مثال بزنیم: حافظه داخلی 256 گیگابایتی گوشی هوشمندی که در جیب خود دارید، در سال 1958 به فضایی معادل 54 برابر استخر شنای المپیک نیاز داشت!
15- با تمام پیشرفتهایی که در زمینه تولید هارد درایوها شاهد بوده‌ایم، هنوز هم اساس کار این ابزارها مشابه همان نمونه‌های قدیمی است (حافظه‌های SSD منظور ما نیست). در همه هارد درایوها، چه قدیمی و چه جدید، پلترهایی (Platter) وجود دارند که همواره در حال چرخیدن هستند و هِدی که به یک بازو متصل شده عمل خواندن و نوشتن اطلاعات را انجام میدهد.
16- سرعت چرخش پلتر در هارد درایو بسیار زیاد است. بسته به نوع هارد درایو این سرعت بین 5400 تا 7200 دور در دقیقه می‌باشد.
17- حرکت قطعات مکانیکی به کار رفته در هارد درایوها باعث ایجاد حرارت شده و در دراز مدت به هارد آسیب می‌رساند. افزایش صدای هارد یکی از نشانه‌های این مشکل است. رایانه‌ها در هنگام کار صدای کمی دارند که مربوط به گردش فن‌ها می‌باشد، اما وقتی این صدا به شکل غیر عادی زیاد می‌شود اولین قطعه‌ای که در اغلب موارد باید به سراغش رفت، هارد درایو است.
18- شکی در این نیست که هر قطعه متحرکی به مرور زمان خراب شده و از کار می‌افتد. به همین دلیل است که استفاده از درایوهای حالت جامد یا به اصطلاح SSD روز به روز بیشتر شده و این نوع حافظه‌ها جایگزین هارد درایوهای سنتی می‌شوند.
19- متأسفانه نه هارد درایوهای سنی و نه هاردهای SSD، هیچکدام عمر جاودانه ندارند و همین مسئله باعث می‌شود که پشتیبان‌گیری منظم از اطلاعات، از ارزش بالایی برخوردار بوده و همواره به کاربران توصیه شود.
20- با توجه به عمر محدود حافظه‌های رایج، دانشمندان همواره به فکر استفاده از روش‌های دیگری برای ذخیره اطلاعات هستند که در فیلم‌های علمی تخیلی هم می‌توانید نمونه‌هایی از آنها را پیدا کنید. مواردی مانند حافظه‌های سه‌بعدی، حافظه‌های هولوگرافیک، حافظه‌های DNA و غیره.
21- حالا که صحبت از فیلم‌های علمی تخیلی شد، جالب است بدانید که در یکی از اپیزودهای فیلم پیشتازان فضا (Star Trek)، کاراکتر ربات فیلم اشاره می‌کند که مغزش 88 پتابایت اطلاعات در خود ذخیره کرده است!